Heeft u een geschil met een persoon of organisatie dat u niet onderling kunt oplossen? Bijvoorbeeld over een openstaande betaling, burenoverlast of een geschonden overeenkomst? Dan kunt u in veel gevallen een civiele procedure starten bij de rechter. In dit artikel leggen wij uit wat daarbij komt kijken, welke soorten procedures er zijn en welke rol een advocaat daarbij speelt.
Wat is een civiele procedure?
Een civiele procedure – ook wel een burgerlijke procedure genoemd – is een rechtszaak tussen burgers, bedrijven, of een combinatie daarvan. Denk bijvoorbeeld aan een ondernemer die een klant dagvaardt wegens wanbetaling, of een particulier die bij een andere particulier een voertuig met gebreken heeft gekocht en daardoor de koop ongedaan wenst te maken.
Wanneer u er samen met de wederpartij niet uitkomt, kunt u de rechter vragen om een bindende uitspraak te doen. De manier waarop een civiele zaak wordt gestart, hangt af van het soort geschil.
Dagvaardingsprocedure
Civiele procedures worden meestal gestart met een dagvaarding. Dit is de standaardprocedure in het civiele recht. Dit geldt zowel voor zaken bij de rechtbank als bij de kantonrechter, tenzij het om een verzoekschriftprocedure gaat. De procedure begint met een dagvaarding, waarin wordt uitgelegd waar het geschil over gaat en wat u van de wederpartij verlangt. Denk aan de betaling van een geldbedrag of het nakomen van een afspraak. Een dagvaarding wordt altijd door een deurwaarder betekend, wat zoveel inhoudt als dat een deurwaarder deze in persoon bezorgd of bij een medebewoner of in de brievenbus achterlaat.
Bij vorderingen van meer dan € 25.000,- of zaken die niet in geld zijn uit te drukken, zoals een verbod op bepaald gedrag, is de rechtbank uitsluitend bevoegd en is bijstand van een advocaat verplicht. Voor vorderingen tot en met € 25.000,- en voor zaken over arbeidsrecht, huurrecht of consumentenkoop is de kantonrechter uitsluitend bevoegd. In deze zaken is het inschakelen van een advocaat niet verplicht, maar vaak wel verstandig.
Niet alle geschillen worden behandeld door de civiele rechter. Strafzaken, zoals diefstal, mishandeling of fraude, vallen onder het strafrecht en worden dan ook behandeld door de strafrechter. Zaken waarbij u het niet eens bent met een appellabel besluit van de overheid – bijvoorbeeld over een uitkering, vergunning of belastingaanslag – behoren tot het bestuursrecht. Daarvoor kunt u terecht bij de bestuursrechter.
De procedure in stappen
Een civiele rechtszaak verloopt meestal als volgt:
- Start van de procedure
Er wordt een dagvaarding uitgebracht. - Betaling van het griffierecht
De hoogte van het griffierecht, de kosten die de rechtbank rekent om het geschil te behandelen, hangt af van de soort zaak en om welk bedrag de procedure wordt gevoerd. - Verweer van de tegenpartij
De wederpartij krijgt de gelegenheid om te reageren op de dagvaarding, deze reactie noemt met de conclusie van antwoord . - Zitting bij de rechter
In de meeste gevallen bepaalt de rechter een mondelinge behandeling. Beide partijen kunnen hier hun verhaal doen en vragen van de rechter beantwoorden. - Eventuele schikking
Soms stimuleert de rechter een regeling tussen partijen tijdens de mondelinge behandeling, partijen worden dan letterlijk de gang op gestuurd om te kijken of ze er onderling uit kunnen komen. Als dat lukt, is een uitspraak niet meer nodig. - Eventuele Tussenuitspraak
De rechter geeft één van de procespartijen een opdracht, zoals in de vorm van een bewijsopdracht. De rechter doet dan nog geen einduitspraak. - Uitspraak
De rechter doet uitspraak binnen een bepaalde termijn. - Hoger beroep
Bent u het niet eens met de uitspraak? In de meeste gevallen kunt u binnen drie maanden in hoger beroep gaan, tenzij er sprake is van een kort geding procedure dan geldt er een andere termijn.
Kosten van een rechtszaak
Het starten van een procedure brengt kosten met zich mee, zoals:
- Deurwaarderskosten:
voor het uitbrengen van de dagvaarding; - Griffierecht:
een bedrag dat u betaalt aan de rechtbank voor behandeling van uw zaak; - Kosten van een advocaat:
het honorarium voor de diensten van een advocaten en verschotten, dat zijn de kosten die een advocaat aan derden betaald ten dienste van de zaak; - Eventuele proceskosten:
de (grotendeels) in het ongelijk gestelde partij kan worden veroordeeld tot het betalen van een forfaitair bedrag als bijdrage in de proceskosten van de (grotendeels) in het gelijk gestelde partij.
Als uw inkomen onder een bepaalde grens is, komt u mogelijk in aanmerking voor gefinancierde rechtsbijstand, dit wordt ook wel een toevoeging genoemd. De inkomensgrenzen (peildatum 2025) zijn te vinden op de website van de Raad voor Rechtsbijstand. In dat geval betaalt u vaak alleen een eigen bijdrage en het griffierecht. De overheid vergoedt dan de overige advocaatkosten.
Bij Lamers Tielemans is het in veel gevallen mogelijk om op basis van een toevoeging te procederen. Een toevoeging wordt dan door ons kantoor aangevraagd.
Heeft u hulp nodig bij het starten van een procedure bij de rechtbank, of bent u gedagvaard om voor de rechtbank te verschijnen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Wij zijn te bereiken op het nummer 040-218 05 15 of via mail: info@lamerstielemans.nl. Wij helpen u graag.